CHÂU ÂU TÁI ĐỊNH HÌNH THỊ THỰC VÀNG: CƠ HỘI NÀO CHO GIỚI ĐẦU TƯ TOÀN CẦU?
Theo diễn biến mới nhất, Tây Ban Nha đã chính thức chấm dứt chương trình Thị thực Vàng – chính sách trong suốt hơn một thập kỷ qua đã cấp quyền cư trú cho công dân ngoài Liên minh châu Âu (EU) đổi lấy các khoản đầu tư lớn. Quyết định này, có hiệu lực từ ngày 03 tháng Tư năm 2025, đánh dấu sự kết thúc của một sáng kiến kéo dài 12 năm nhằm thu hút dòng vốn ngoại, nhưng cũng gây nhiều tranh cãi vì góp phần làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng khả năng chi trả nhà ở cho người dân bản địa. Chính phủ Tây Ban Nha tuyên bố ưu tiên quyền lợi nhà ở của công dân trong nước, đồng thời kiềm chế các hoạt động đầu cơ bất động sản có yếu tố nước ngoài.
Chương trình Thị thực Vàng được chính phủ Tây Ban Nha triển khai từ năm 2013 dưới thời Thủ tướng Mariano Rajoy, yêu cầu mức đầu tư tối thiểu là 500.000 euro – chủ yếu vào lĩnh vực bất động sản. Đây là một loại thị thực đặc biệt, cho phép các nhà đầu tư toàn cầu có tiềm lực tài chính cùng gia đình được tiếp cận khu vực Schengen mà không cần thị thực, đồng thời có thể xin quyền cư trú tại Tây Ban Nha. Mục tiêu cốt lõi của chương trình là thúc đẩy tăng trưởng kinh tế thông qua dòng vốn ngoại.
Quyết định chấm dứt chương trình Thị thực Vàng của Tây Ban Nha phản ánh một xu hướng rộng lớn hơn đang diễn ra tại châu Âu – đó là điều chỉnh các chương trình đầu tư định cư nhằm khắc phục hệ quả ngoài ý muốn của dòng vốn ngoại tràn vào thị trường bất động sản. Bồ Đào Nha, chẳng hạn, đã tái cấu trúc chương trình Thị thực Vàng của mình bằng cách chuyển hướng đầu tư ra khỏi các đô thị lớn và khuyến khích dòng vốn đổ về những khu vực thưa dân cư hơn – một nỗ lực nhằm tái cân bằng nhu cầu đầu tư ngoại với mục tiêu phát triển nhà ở phù hợp nhu cầu thực tế địa phương. Những điều chỉnh này cho thấy sự nhận thức ngày càng rõ ràng của các quốc gia về việc cần phải kiểm soát tác động xã hội của các chính sách thu hút đầu tư định cư.
DÒNG VỐN ĐỔ VỀ CHÂU ÂU: THỊ THỰC VÀNG VẪN LÀ “VÉ THÔNG HÀNH” HẤP DẪN CHO NHÀ ĐẦU TƯ QUỐC TẾ
Trong vô vàn cách để trải nghiệm cuộc sống tại một quốc gia khác, một trong những con đường được ưa chuộng nhất hiện nay là thiết lập chỗ ở thứ hai thông qua chương trình Thị thực Vàng – thị thực định cư diện đầu tư. Các chương trình Thị thực Vàng mang đến cho nhà đầu tư nước ngoài con đường nhanh chóng để đạt được quyền cư trú, thậm chí là quyền công dân thứ hai tại những quốc gia như Bồ Đào Nha, Hy Lạp, Ý và Malta. Đổi lại, ứng viên phải thực hiện một khoản đầu tư tài chính – từ mua bất động sản, góp vốn, cho tới đóng góp từ thiện – để đổi lấy quyền được sinh sống, làm việc và tiếp cận các dịch vụ y tế tại quốc gia đó.
Dù một số quốc gia tỏ ra thận trọng với hình thức thị thực này vì lo ngại rủi ro đầu cơ hoặc dòng tiền không minh bạch, nhưng người Mỹ lại đang đổ xô theo đuổi các chương trình Thị thực Vàng. Theo dữ liệu từ Henley & Partners, nhu cầu của công dân Mỹ đối với các chương trình định cư thông qua đầu tư đã tăng vọt hơn 1.000% trong vòng năm năm qua, phản ánh làn sóng tìm kiếm phương án “bảo hiểm địa lý” và tiếp cận thị trường toàn cầu ngày càng tăng cao.
VƯƠNG QUỐC ANH SAU THỊ THỰC VÀNG: DỊCH CHUYỂN TỪ ĐẦU TƯ TÀI CHÍNH SANG ĐỔI MỚI SÁNG TẠO
Trước đây, chương trình Thị thực Vàng của Vương quốc Anh – hay còn gọi là Tier 1 Investor Visa – cho phép các cá nhân sở hữu tài sản ròng cao (HNWIs) được cấp quyền cư trú thông qua khoản đầu tư trị giá 2 triệu bảng Anh (tương đương khoảng 2,5 triệu USD). Tuy nhiên, chính sách này đã bị bãi bỏ, và từ năm 2025, Vương quốc Anh đã chính thức triển khai các hình thức thay thế, tiêu biểu là chương trình Nhà Sáng Lập Đổi Mới.
Khác với mô hình thuần túy dựa vào sức mạnh tài chính, Thị thực Nhà Sáng Lập Đổi Mới tập trung vào năng lực tạo lập và phát triển các doanh nghiệp sáng tạo ý tưởng kinh doanh khả thi cùng tiềm năng tăng trưởng thực tế. Đây là bước chuyển trọng tâm từ dòng vốn đầu tư thụ động sang đổi mới sáng tạo mang tính chiến lược, phù hợp với định hướng nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia hậu Brexit.
Những cá nhân được chấp thuận có thể đưa cả gia đình sang sinh sống tại Anh, với cơ hội gia hạn thị thực sau 3 năm và tiệm cận lộ trình nhập quốc tịch trong tương lai. Với chương trình này, Vương quốc Anh đang định hình lại chiến lược thu hút nhân tài và dòng vốn chất lượng cao – ưu tiên những giá trị sáng tạo, bền vững và mang lại tác động kinh tế thực chất, thay vì đơn thuần là dòng tiền đầu tư tài chính.
CHƯƠNG TRÌNH CƯ TRÚ THỤY SĨ: HỆ SINH THÁI ĐỊNH CƯ THƯỢNG HẠNG CHO GIỚI SIÊU GIÀU
Chương trình cư trú Thụy Sĩ – thường được biết đến như một hình thức “thị thực vàng” – mang đến cơ hội định cư cho các cá nhân sở hữu tài sản lớn thông qua những cam kết tài chính đáng kể, trong đó bao gồm cả khả năng đầu tư vào bất động sản. Tuy nhiên, khác với nhiều quốc gia khác tại châu Âu, việc sở hữu bất động sản tại Thụy Sĩ không đồng nghĩa với việc được cấp quyền cư trú hay quyền công dân.
Để đủ điều kiện tham gia, ứng viên chính phải từ 18 tuổi trở lên, không tham gia lao động tại Thụy Sĩ (dù vẫn có thể điều hành danh mục đầu tư toàn cầu), và đồng thuận chi trả khoản thuế trọn gói hàng năm, dao động từ 300.000 đến 1,2 triệu USD tùy theo từng bang, bên cạnh một khoản lệ phí nộp hồ sơ ban đầu. Lợi ích của chương trình không chỉ dừng lại ở quyền cư trú và học tập tại một trong những quốc gia phát triển bậc nhất thế giới, mà còn bao gồm quyền tự do đi lại trong khối Schengen, cùng với khả năng tiếp cận hệ thống y tế, giáo dục và chất lượng sống thuộc hàng đỉnh cao toàn cầu.
Sau khi duy trì tình trạng cư trú liên tục trong vòng 10 đến 12 năm và đáp ứng các điều kiện bổ sung theo quy định của chính phủ Thụy Sĩ, nhà đầu tư có thể nộp đơn xin quốc tịch – một lộ trình được đánh giá cao về sự ổn định, bảo mật tài chính và tính bền vững lâu dài.
THỊ THỰC ĐẦU TƯ Ý: MỘT CÁNH CỬA ĐỊNH CƯ CAO CẤP GIỮA LÒNG CHÂU ÂU
Để được cấp thị thực đầu tư tại Ý, nhà đầu tư cần thực hiện một khoản đầu tư đủ điều kiện theo quy định của chính phủ. Các lựa chọn bao gồm: đầu tư 500.000 euro (tương đương khoảng 546.500 USD) vào doanh nghiệp Ý đang hoạt động, 250.000 euro vào công ty khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, 2 triệu euro vào trái phiếu chính phủ, hoặc đóng góp 1 triệu euro cho các sáng kiến vì lợi ích cộng đồng.
Thị thực được cấp có thời hạn hai năm và có thể gia hạn sau khi đáp ứng các điều kiện tiếp tục đầu tư. Quan trọng hơn, chương trình này tạo tiền đề cho lộ trình tiến đến thường trú nhân và có thể xin quốc tịch Ý sau 10 năm cư trú liên tục, nếu đáp ứng đầy đủ các yêu cầu pháp lý và thời gian.